Namazın Farzları

Namaza başlamadan önce yapılması gereken farzlar:

1- Hadesten tahâret: Abdesti olmayanın abdest alması, guslü icap ettiren bir şey olmuş ise gusletmelidir.

2- Necasetten tahâret: Namaz kılacak bir kimse bedenini, elbisesini ve namaz kılacağı yeri maddeten pis olan şeylerden temizlemelidir.

3- Setr-i avret: Gerek erkeklerin ve gerekse kadınların başkalarının, yani nâmahremlerin bakması caiz olmayan yerlerini örtmesidir. Kadınların elleri ve yüzlerinin dışında kalan vücutları, bakılması caiz olmayan yerlerdir. Kadın olsun, erkek olsun avret yerlerini örtmeden namazları caiz olmaz.

4- Kıbleye Yönelmek: Müslümanların kıblesi Mekke-i Mükerreme’de bulunan Kâbe’dir. Kâbe’nin bulunduğu yerin dört ciheti, kuzey, güney, doğu, batısı ve üst ile altı da kıble cihetidir. Müslümanlar nerede bulunurlarsa bulunsunlar namaz kılarken yönlerini kıbleye çevirmek ve öyle namaz kılmak mecburiyetindedirler.

5- Vakit: Beş vakitte kılınan namazlar ile, Vitir, Cuma, Bayram ve Teravih namazları belirlenmiş vakitlerde kılınır. O vakitlerde kılınmayan namazlar, kılınmış sayılmaz.

6- Niyet: Niyette aslolan kalb ile niyet etmektir. Kalb ile niyet ettikten sonra dil ile de niyet etmek daha iyi olanıdır. Yani hem kalp ile hem de dil ile niyet etmelidir. Niyet ederken hem namazın cinsini hem de vaktini belirlemek gerekir. Mesela: “Ya Rabbi niyet ettim Senin rızan için bugünkü sabah namazının sünnetini kılmaya” diye niyet edilir.

Namazın başlangıcından itibaren yapılması gereken farzlar:

1- İftitah tekbiri: Namaza Allahu Ekber diye başlanır. Bu tekbire namaza başlama (iftitah) tekbiri denir.

2- Kıyam: Farz ve vacip namazlarda, ayakta durulacak yerlerde ayakta durmak farzdır. Herhangi bir kimse ayakta durmaya gücü yettiği halde oturarak namaz kılarsa namazını kılmış sayılmaz. Ayakta düz bir şekilde durulur.

3- Kıraat: Namaz kılan kişi kendisi işitebileceği bir yükseklikte Kur’an’dan bir sure veya bir miktar ayet-i kerime okuması farzdır. Dilini oynatmadan, dudaklarını hareket ettirmeden kendisinin duyamayacağı kadar kısık bir sesle okumak kıraat sayılmaz.

4- Rükû: Baş ve sırtın düz bir şekilde eğilmesidir. Bu durumda iken dizler eller ile kavranılır.

5- Secde: Rükûdan sonra iki kere secde yapılır. Alnını, burnunu iki eli arasında yere koymaktır.

6- Kâde-i âhîre (Son oturuş): Namazların sonunda teşehhüd miktarı yani tahiyyatı okuyacak kadar oturmaktır.

NAMAZIN VACİPLERİ

1- Namaza başlarken Allah ism-i şerifinden sonra Ekber kelimesini de ilave etmek. Allahu Ekber demek.

2- Fatiha okumak.

3- Fatiha’dan sonra bir sûre veya ayet okumak (zamm-ı sure).

4- Fatiha’yı zamm-ı sûreden önce okumak.

5- Secdede burnu alınla birlikte yere koymak.

6- İkinci secdeyi birinci secdenin hemen arkasından yapmak.

7- Tadil-i Erkan: Namazın rükûnlarını yerli yerince yapmak.

8- Üç veya dört rekâtlı namazlarda birinci kâde yani oturuş.

9- Birinci ve ikinci oturuşlarda tahiyyat okumak.

10- İlk oturuşta tahiyyatı okuyunca başka bir şey ilave etmeden hemen üçüncü rekâta kalkmak.

11- Namazda secde ayeti okunursa secde yapmak.

12- Secde gerektiren bir hata yapılmış ise, sehiv secdesi yapmak.

13- Gizli okunacak yerde gizli, açık okunacak yerde de açıktan okumak.

14- Fatiha’yı tamamen okumak.

15- Tahiyyat’ı tamamen okumak.

16- Okunması gereken kıraati üç ve dört rekâtlı namazların ilk iki rekâtında okumak.

17- Namazların sonunda önce sağ tarafa, sonra da sol tarafa yüzü çevirerek “Esselâmü aleyküm ve rahmetullah” diye selam vermek.

NAMAZIN SÜNNETLERİ

Namazın sünnetleri, namazın vaciplerini tamamlar, noksanlıklarını giderir. Bu sünnetleri seve seve yapmalıdır. Her ne kadar bu sünnetleri yapmamak namazı batıl yapmaz yeniden kılınmasını gerektirmez ise de, onları bilerek kasten terk etmek büyük bir hatadır.

Bu sünnetlerin başlıcaları şunlardır:

1- Beş vakit namaz ve Cuma namazı için ezan okumak ve ikamet sünnettir.

2- İftitah tekbirini alırken, erkeklerin başparmaklarını kulak yumuşaklığına değecek kadar, kadınların da parmak uçlarını omuzları hizasına ulaşacak kadar ellerini göğüs hizasına kadar kaldırmak sünnettir. Ellerin içi kıbleye doğru bakacak şekilde olabildiği gibi birbirinin içine bakacak şekilde de olabilir.

3- Tekbir alınırken eller kaldırıldığında parmak araları tabii açıklığında olmalıdır.

4- İmamın rükûdan kalkarken “Semiallâhü limen hamideh” sözünü ve namaz sonunda vereceği selamı açıktan yapması, cemaatinde rükûdan kalkarken “Allahümme rabbenâ ve lekel hamd” demesi, tekbirleri ve namaz sonundaki selamı gizli söylemesi sünnettir.

5- Namaza başlama tekbirini aldıktan sonra Sübhaneke okumak, Fatiha’dan önce Eûzü besmele okumak, her Fatiha okunuşundan önce Besmele okumak, Fatiha’yı bitirince âmin demek.

6- Erkeklerin, sağ ellerini sol elleri üzerine koyarak, sağ el başparmağı ve küçük parmağı ile bileği sıkıp, göbek altında bağlamak. Kadınların da sağ ellerini sol elleri üzerine bağlamadan koyup göğüsleri üzerine koymaları sünnettir.

7- Rükûya ve secdelere giderken, secdeden kalkarken Allahu Ekber demek, rükûdan kalkarken de “Semiallâhu limen hamideh” demek.

8- Rükûda üç kere “Sübhâne rabbiyel azim”, secdede üç kere “Sübhane rabbiyel alâ” demek.

9- Kıyamda iken iki ayak arasını dört parmak açık bulundurmak.

10- Zammı sureyi, sabah ve öğle namazlarında uzun, ikindi ve yatsı namazlarında orta, akşam namazında kısa tutmak.

11- Rükûda, erkeklerin parmakları açık olarak dizlerini tutması, kadınların ise parmaklarını açmadan ellerini dizleri üzerine koyması.

12- Oturuşlarda erkeklerin sol ayakları yere yayması, sağ ayaklarını da mümkün olduğunca kıbleye karşı dik olarak tutması, kadınların ise sol ayaklarını sağ taraflarına yatırarak oturmaları sünnettir.

13- Rükûda erkeklerin topuklarını bükmeden dik tutmaları, kadınların ise dizlerini bükmeleri.

14- Secde ederken önce dizleri, sonra elleri, sonra alnı yere koymak, secdeden kalkarken de, önce alnı kaldırmak, sonra elleri diz üzerine koyarak dizleri yerden kaldırmak.

15- Oturuşlarda ellerin kıbleye doğru diz üzerine konulması.

16- Oturuşlarda tahiyyat okunurken Lâ ilâhe derken sağ elin şehadet parmağını kaldırıp illallah derken indirmek de sünnettir. Yapılış şekli şöyledir: Şehadet parmağı kaldırılırken, başparmak ile orta parmak halka yapılır. Diğer iki parmak da bükülür. Şehadet parmağı indirilirken diğer parmaklar da açılır.

17- Son oturuşta Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’e salâvat okumak.

18- Namaz bitince selamı önce sağa, sonra sola vermek.

19- İmamın ikinci selamdaki sesini, birinci selamdan daha az yükseltmesi.

20- Kırlarda, tarlada benzeri açık yerlerde namaz kılarken kıble istikametinde secde yapacağı yerin önüne bir - bir buçuk metre uzunluğunda bir değnek veya benzeri bir şey dikmek. Buna “sütre” denir. Böylece namaz kılarken önünden geçen insanlar için mahsur kalkmış olur.